Bezoekers van het Gallo-Romeins Museum in Tongeren kunnen voortaan kennismaken met een wel heel bijzonder object: een loden vervloekingsplaatje uit de Romeinse tijd.

Wnd burgemeester en schepen van Cultuur An Christiaens: “We zijn blij dat we dit Romeinse vervloekingsplaatje in het Gallo-Romeins Museum kunnen presenteren. Het is uniek in België”.

In 2016 werden er opgravingen gedaan op een perceel van sociale huisvestingsmaatschappij Woonzo, aan het Regulierenplein in Tongeren. De aanleiding hiervoor was een nieuwbouwproject.

De archeologen stootten op een uitzonderlijk object: een loden plaatje met inscripties. Het dateert uit het einde van de eerste eeuw na. Chr. Het stuk bleek opmerkelijk goed bewaard.

Een team van onderzoekers uit binnen- en buitenland nam het object onder de loep.

Het plaatje is 12 cm hoog en 12 tot 14 cm breed. Twee perforaties en een nagel wijzen erop dat het ergens aan bevestigd was.

Het object werd vervaardigd in onze regio. Het gebruikte lood werd gewonnen in het oosten van België of in de Eifel (Duitsland).

In het oppervlak zijn tekeningen, tekens en teksten gekrast. Er zijn inscripties in het Grieks en Latijn. Een aantal tekens is geïnspireerd op de letters van het Griekse alfabet. Er zijn woorden waarvan de exacte betekenis ons ontgaat, maar waarvan we wel weten dat ze in de Romeinse tijd een magische connotatie hadden. Opvallend zijn de namen van oosterse godheden. Die werden vereerd in de streek van het huidige Israël.

Onderzoekers weten met zekerheid dat het een vervloekingsplaatje is. Ook het gebruikte metaal, namelijk lood, wijst op negatieve magie.

De onderzoekers veronderstellen dat er ook in de regio van de civitas Tungrorum handboeken circuleerden met magische formules, in een basisversie mogelijk opgesteld in Egypte. Uit deze handboeken werd geput voor het aanbrengen van de inscripties.

Onderaan op het plaatje staat in het Latijn de naam van de persoon die geviseerd werd: Gaius - in het Latijn afgekort als ‘C’ - lulius Viator, zoon van Ingenua. We kunnen niet met zekerheid zeggen welke plaats deze Romeinse burger innam in de lokale gemeenschap van Atuatuca Tungrorum. Mogelijk was hij een (onderofficier of een persoon met aanzien. Alleszins woonde hij in het midden van de 1ste eeuw n.Chr. in een stad die in volle bloei was.

We kunnen ons ongeveer het volgende scenario voorstellen: een vijand van Gaius lulius Viator maakte het vervloekingstablet vast aan diens huis, op een plek waar dit niet opviel, bijvoorbeeld net onder het dak. Daar zal het tablet een tijd gehangen hebben, tot het naar beneden viel, of tot het gebouw waarop het bevestigd was, afgebroken werd.

Klik op de foto's om ze te vergroten